Evropski turizam: Srpski regioni i bivše jugoslovenske republike u uporedivim podacima

Podacima iz Eurostat regional yearbook 2012 dodati su nedostajući za BiH i Crnu Goru, a izračunati su za srpske regione iz 2011. godine. Eurostat-u nedostaju podaci za Tursku i Švajcarsku, što znači da nisu potpuni u obuhvatu Evrope te ovde navodimo podatke koji su raspoloživi.

Ukupan broj noćenja turista u Evropskoj Uniji i zemljama kandidatima iznosio je 2,5 milijardi u 2010 godini u čemu je samo 38 od 296 izlistanih učestvovalo sa polovinom u ukupnom broju.  Srbija je sa 6,6 miliona noćenja u 2011 učestvovala sa 0,27% u ukupnom broju registrovanih noćenja.

Među BJR regionima najbolje je plasirana Jadranska Hrvatska na 13. mestu u Evropi sa 34,9 miliona noćenja. Crna Gora je sa 8,8 miliona noćenja na 75. mestu,  slede je Zahodna (154.) i Vzhodna (180) Slovenija, a od srpskih najbolje je plasiran region Šumadije i Zapadne Srbije na 193. mestu sa 3,2 miliona noćenja. Ostali BJR regioni su pri dnu liste: BiH je na 258. mestu, Sjeverozapadna Hrvatska na 261, Južna i Istočna Srbija 268, Beograd 269, Makedonija 274, Vojvodina 284 i Srednja i Istočna Hrvatska na 285. Mestu iza koje je samo 11 evropskih regiona.

Udeo noćenja stranih turista u ukupnom kreće se u rasponu od 95,2 na Malti do 3,1% u rumunskom regionu Sud-Vest Oltenia. Jadranska Hrvatska (91,8%) i Crna Gora (89,1%) nalaze se u evropskom vrhu, rangirani kao četvrti i deseti, prema značaju stranaca za ukupan broj noćenja. Među prvih 50 nalaze se i Zahodna Slovenija na 28 mestu uz udeo od 66,6% stranaca, Beograd (30, udeo 65,1%), Sjeverozapadna Hrvatska (36, 61,2%), i BiH (47, 55,6%). Šumadija i Zapadna Srbija (udeo stranaca 11,3%) i Južna i Istočna Srbija (9,9%) se nalaze pri dnu liste sa relativnom malim udelom stranaca.

Turistički intenzitet meren brojem noćenja na 1000 stanovnika u Evropi iznosi od 5.000 noćenja (2,5 milijardi na oko 500 miliona stanovnika), dok je u Srbiji on bio 5 puta manji sa 933 noćenja na 1.000 stanovnika. U vrhu Evrope nalazili su se Jadranska Hrvatska na 13 mestu (23.784 noćenja) i Crna Gora (14.033), Zahodna Slovenija je u proseku (101 mesto sa 4831 noćenja), a Vzhodna ispod proseka (151, 3.473), dok su ostali regioni pri evropskom dnu: Šumadija je na 238 mestu (1.590 noćenja), Sjeverozapadna Hrvatska na 274 (873), Južna i Istočna Srbija na 275 (871), Beograd na 277 (816), Makedonija na 285 (616), Središnja i Istočna Hrvatska na 289 (495), dok su Vojvodina (292, 395 noćenja) i Bosna i Hercegovina (293, 392 noćenja) na dnu liste samo iznad regiona Nord-Est u Rumuniji sa 370 noćenja na 1.000 stanovnika.

Prosečan broj noćenja turista kreće se u rasponu od 7,48 u španskim Kanarima do 1,48 u francuskim Champagne-Ardenne.  Crna Gora je u evropskom vrhu, na četvrtom mestu sa 6,39 noćenja i ispred nje su samo još Krit i Baleari. Jadranska Hrvatska je na 20 mestu sa 5,15, sledi je Šumadija i Zapadna Srbija na 39 sa 4,01 noćenja i Južna i Istočna Srbija sa 3,73 noćenja. U prvoj polovini liste nalaze se i Vzahodna Slovenija (3,47 noćenja), Makedonija (2,68), Zahodna Slovenija (2,64) i Vojvodina (2,62). Pri dnu liste nalaze se Bosna i Hercegovina (2,19), Beograd (2,15), Srednja i Istočna Hrvatska (2,02) i Sjeverozapadna Hrvatska (1,76).

Kakvi zaključci se mogu doneti iz ovih podataka?

Jadranska Hrvatska i Crna Gora se nalaze u evropskom turističkom vrhu i njihovo dalje pozicioniranje zavisiće od relativnih cena usluga, turističke ponude i marketinga.

Slovenija ima poziciju između planinskog, urbanog i morskog turizma koju relativno dobro iskorišćava.

Srbija, BiH i Makedonija su kontinentalne zemlje koje poseduju potencijal da razviju turističku ponudu, a potencijal proističe iz činjenice da se nalaze na evropskom dnu prema većini mogućih pokazatelja turističkog intenziteta.