Srpski regioni u evropskim regionalnim poređenjima

Eurostat Regional yearbook za 2012. godinu izašao je 11. oktobra. Kada se radi o nacionalnim računima nije doneo poređenje BDP-a po stanovniku za 2011. godinu, ali je zato obogaćen podacima na trocifrenom nivou NUTS.

Priložene su dve tabele. Prva je rang srpskih regiona u odnosu na dvocifrene regione u Evropskoj Uniji, uvećanoj za podatke Makedonije, Crne Gore i Hrvatske, a bez podataka za Norvešku, Švajcarsku, Tursku i Island. Druga tabela prikazuje rang naših dvocifrenih regiona u poređenju sa trocifrenim evropskim regionima.

Kako se već kaže da su proseci kao suknje, više da sakriju nego da otkriju, tako i dvocifreni podaci se bitno razlikuju u rangiranju od trocifrenih, u zavisnosti od toga da li se u njima nalazi veliki grad visoko razvijen u odnosu na ostatak zemlje, a posebno u odnosu na neposredno okruženje, ili se radi o regionima koji su ravnomerno razvijeni.

Tako se u vrhu liste dvocifrenih regiona nalaze Bratislava na 5. i Prag na 7. mestu, a Nemačka je zastupljena samo sa Hamburgom na 4. mestu među prvih deset regiona. Inner London je prvi sa indeksom 332 u odnosu na prosek EU.

Među 280 regiona sa podacima Beograd je na 238 mestu, Vojvodina na 274. a pretposlednja je Šumadija i Zapadna Srbija, dok je Južna i Istočna Srbija na poslednjem mestu.

Za rangiranje na trocifrenom nivou Novi Sad smo odvojili od ostatka Vojvodine kako bi „uzletela“ koliko je to moguće.

Na trocifrenom nivou 14 od 20 a 6 od prvih 10 su regioni iz Nemačke. Inner London, oslobođen svoje periferije „skače“ na 596% evropskog proseka, praćen Minhenom (330,2), Frankfurtom (314), francuskim Hauts-de-Siene (304) i Parizom (294). Bratislava pada sa 5. na 40. mesto, a Prag na 41.

Među BJR samo dva regiona i to Osrednjoslovenska (indeks 124,3) i Grad Zagreb (109,8) su iznad proseka EU, pri čemu je prva na 173. mestu, a Zagreb na 331. među 1.338 regiona-oblasti. Iznad granice niske razvijenosti (75% proseka EU) nalaze se još 4 slovenačka i 2 hrvatska regiona.

Novi Sad se sa 66,8% proseka EU nalazi na 1.047 mestu, a Beograd sa 64% na 1.082.

Vojvodina bez Novog Sada je na 1.314 mestu, Šumadija i Zapadna Srbija na 1.321 a Južna i Istočna Srbija na 1.333 mestu ispred dva bugarska i makedonska i jednog rumunskog regiona.

Kada bi se i naši dvocifreni regioni razbili na trocifrene imali bi skok jezgra Beograda iznad granice nerazvijenosti (preko 75%) uz iznad-prosečni rang oko 500-600 mesta.

Nasuprot jezgru Beograda, razdvajanje regiona na oblasti i Vojvodine i Centralne Srbije dodatno bi učinilo sliku tužnom i ružnom: Vršac, Subotica, Kragujevac i Niš bi odskočili ali bi zato na dnu liste bilo petnaestak ostalih oblasti iz Vojvodine i Centralne Srbije.

Apsolutno dno nije moguće dostići usled budućeg uključivanja u podatke regiona BiH, Albanije, Turske…

Interesantno bi bilo uporediti regionalne razlike u nivou razvijenosti u Srbiji na trocifrenom NUTS nivou, ali nemamo takve izračunate podatke RZS-a. Državni zavod za statistiku Slovenije je to učinio i došao do saznanja da je Slovenija jedna od zemalja sa najmanjim regionalnim razlikama uz Evropskoj Uniji link.

Ovde je već konstatovano da Slovenija ima najmanje odstupanje u razvijenosti glavnog grada u odnosu na ostatak teritorije u poređenju ovih podataka bivših jugoslovenskih republika. link