Rezultati ekonomske krize po okruzima i opštinama, 2008-2011

Pošto su izašli podaci o prosečnim zaradama u decembru prošle godine, može da se krene sa analiziranjem promena u broju zaposlenih, fondu isplaćenih zarada i platama po stanovniku u 2011. godini u odnosu na 2008. godinu.

Radi se o procenama, a ne o egzaktnim podacima jer se prosečna plata izračunava na osnovu zaposlenih u pravnim licima, uzimajući delom u obzir i zaposlene u preduzetničkom sektoru. Pretpostavljajući da su prosečne plate iste za sve precenjuje se ukupan fond zarada jer su u preduzetničkom sektoru one bitno niže nego u pravnim licima. To dalje znači da što je veći udeo preduzetnika u ukupnom broju zaposlenih to je i precenjeniji fond isplaćenih zarada.

Plate po stanovniku su potcenjene u godinama pre popisa jer je broj stanovnika bio precenjen. Odbijanje Albanaca da učestvuju na popisu 2011. godine utiča na bitno bolje pokazatelje po stanovniku.

Šta kažu podaci?

Broj zaposlenih je za tri godine smanjen za 255.319 lica, ili tačno za 12,8%.

Najveći relativni i apsolutni pad imala je Centralna Srbija bez Beograda, za 15,7%, ili za 131.129 lica. Vojvodina bez Novog Sada smanjila je broj zaposlenih za 14% (53.068), u Novom Sadu broj je smanjen za 9,1% (13.651), a u Beogradu za 9,1% (57.471 lica). U septembru je, u odnosu na mart prošle godine, došlo do rasta broja zaposlenih lica u Vojvodini, najvećim delom u Novom Sadu, dok je Beograd i Centralna Srbija nastavio da smanjuje zaposlenost.

Jablanički okrug je imao najmanji pad od 5,4%, a najveći Nišavski bez ovog grada (-35,2%) i Pomoravski (22,2%). Dubinu pada po okruzima predodredio je pad broja zaposlenih preduzetnika, tako da su na dnu tabele po okruzima oni koji su imali najveći udeo u zaposlenosti pre krize.

Fond isplaćenih zarada po stanovniku povećan je za 14,2%. Rast cena je u prethodne tri godine izneo 25,8%, tako da je fond zarada realno smanjen za 9%.

Rast fonda zarada iznad inflacije imali su okruzi: Jablanički, Toplički, Pirotski, Borski. Sa obzirom na to da spadaju među nerazvijene regione ovo je povoljan indikator.

Nominalni pad fonda zarada imao je grad Niš, što znači da je realni pad standarda u Nišu bio 23,7%, u odnosu na 2008. godinu.

Svi ostali okruzi imali su smanjenje standarda u rasponu od 0 do 20%.

Plate po stanovniku zavise od veličine odstupanja popisanog broja stanovnika u 2011. godini i procenjivanog za 2008. godinu. Kada se podeli fond zarada sa brojem stanovnika ispada da su, recimo, Toplički, Pirotski, i Zaječarski okrug imali brži rast prihoda od zarada po stanovniku od rasta cena, što je pre posledica smanjivanja broja stanovnika. Isto važi za Pčinjski okrug gde ispada da je rast prihoda po stanovniku 67%, što je posledica nepopisanih Albanaca.

Druga tabela prikazuje opštine rangirane prema promeni broja zaposlenih. U 15 od 159 opština njihov broj je povećan. Dobro je to što se radi o opštinama sa malim brojem stanovnika, gde je i pre 2008. godine smanjivan broj zaposlenih. U njima radi samo 51.562 lica što je 3% ukupnog broja zaposlenih.

Nasuprot njima imamo devet opština sa padom broja zaposlenih za više od 30%, 36 sa smanjenjem od 20 do 30%, 62 sa smanjenjem od 10 do 20%, i 37 opština sa smanjenjem manjim od 10%.