Balkanska sirotinja, plate po stanovniku

Priloženi podaci odnose se na različite vremenske trenutke.

–         Podaci za Srbiju i Crnu Goru odnose se na septembar 2013;

–         Podaci za Federaciju BiH odnose se na avgust 2013;

–         Podaci za Bugarsku su iz drugog tromesečja 2013;

–         Podaci za Hrvatsku, Republiku Srpsku i Sloveniju su za 2012 godinu.

Obuhvat podataka, takođe se razlikuje. Za Hrvatsku i Srbiju je pretpostavljeno da zaposleni u preduzetničkom sektoru ostvaruju iste prihode kao i zaposleni u pravnim licima.

Za Bugarsku se podaci odnose na zaposlene sa ugovorom, što znači da ne obuhvataju preduzetnički sektor. Radi se o bruto platama, jer Bugarska ima složen sistem oporezivanja zarada u zavisnosti od njihove visine, izdržavanih članova porodice i broja dece. Sa jedne strane, bilo bi potrebno smanjiti podatke za trećinu da bi se približili neto iznosima. Sa druge strane neto iznose bi trebalo povećati za preduzetnički sektor i za sivu ekonomiju, poljoprivredu…

Slovenija može biti izlistana na nivou statističkih regiona ili na nivou naselja. Prvi način smanjuje podatke na jednocifreni broj, a drugi ih povećava na trocifreni. Da bi izbegli krajnosti ovde smo iz listanja isključili naselja sa manje od 10.000 stanovnika.

Šta nam kažu podaci?

Među prvih 70 opština-naselja-regiona čak 53 su iz Slovenije, 11 je županija iz Hrvatske, tri su opštine iz Crne Gore (Budva, Podgorica i Tivat), dve opštine su iz Republike Srpske (Istočni Drvar i Petrovac) i Sofija je na 26. mestu sa primanjima od zarada u iznosu od 311 evra po stanovniku. Sad, Slovenija niti geografski pripada Balkanu, niti je ikada sa  tim Balkanom imala ičeg zajedničkog, osim tržišta za plasman svoje robe i kupovinu resursa kroz direktna ulaganja. Manje bi bilo ružno bez Slovenije koja samo ističe ovu balkansku bedu svojim podacima o zapadnom standardu i razvijenosti. Na primer, nije fer porediti Domžale, sa 34 hiljada stanovnika i fondom zarada od 9,6 miliona evra, sa Valjevom koje ima isti fond zarada ali i 90 hiljada stanovnika, kao i Kyustendil u Bugarskoj sa 133 hiljada stanovnika. Unsko-sanski kanton ima veći fond zarada (12,8 miliona evra), ali ima i 9 puta više stanovnika od Domžala (299 hiljada). Virovitičko-podravska županija ima za 4% veći fond zarada od Domžala, ali ima i skoro 85 hiljada stanovnika. Pardon, ni Hrvatska ne pripada geografski Balkanu, i samo ruži ove sirotinjske podatke.

Brežice sa 6,2 hiljade stanovnika imaju veći fond zarada od Sombora (86 hiljada stanovnika) i Vranja (83), i isti kao i Smederevo (108 hiljada). Slovenska Bistrica sa 25 hiljada stanovnika i Kamnik sa 29 su po fondu zarada (oko 7 miliona evra mesečno) uporedivi sa Leskovcem (144 hiljada), Kruševcem (127), Kraljevom (124) i Užicem (78). Ali, ovo su neprijateljska i zlonamerna, reklo bi se i defetistička, poređenja. Trbovlje u Sloveniji sa 17 hiljada stanovnika ima uporediv fond zarada (4,4 miliona evra), sa Herceg Novim (31 hiljada stanovnika), Kantonom 10 (91 hiljada), i sa Novim Pazarom (93 hiljade), Pirotom (58) i sa Zaječarom (59 hiljada). Krajnje je zlonamerno konstatovati da nakon Andrijevice na 281 mestu sa 40,5 evra od plata po stanovniku se nalazi čak 59 opština iz Srbije i Republike Srpske na dnu liste. Zlonamerno je, jer Federaciju BiH i Bugarsku nismo „iseckali“ na sitnije sastojke, niti smo pronašli i izračunali podatke za opštine u Makedoniji, Albaniji i na Kosovu i Metohiji. U tom, dobronamernom, slučaju bi dno liste bilo išarano kao etnički sastav Balkana pre ratova.

Vratimo se na veće urbane centre koji su označeni većim slovima. Ljubljana je na prvom mestu sa 784 evra po stanovniku mada odnos 200 hiljada zaposlenih lica i 283 hiljada stanovnika upućuje na mogućnost da se deo od zarađenih 222 miliona evra nosi i troši van njene teritorije. Sledi grad Zagreb na 15. mestu sa 387 evra po stanovniku, sa 362 hiljade zaposlenih lica, i sa mesečnim fondom zarada od 306 miliona evra. Sofija je na 26. mestu sa 311 evra (718 hiljada zaposlenih i 405 miliona evra bruto zarada), Podgorica je na 59. mestu sa 203 evra (75 hiljada zaposlenih i 37,8 miliona evra mesečno), Beograd je na 71. sa 163 evra (572 hiljade i 267 miliona evra), Novi Sad na 72. sa 161,5 evra (129 hiljada i 54,2 miliona evra), Sarajevo na 79. sa 148,7 evra (123 hiljade zaposlenih i 65 miliona evra), a Banja Luka je na 80. mestu sa 147,7 evra (60 hiljada zaposlenih sa 29,4 miliona evra mesečnim fondom zarada).

Beograd i Novi Sad su se kvalifikovali za članstvo u Evropskoj Uniji dok bi ostatak teritorije Srbije morao da traži partnere u Saharskoj ili Podsaharskoj Africi. Iznad Beograda i Novog Sada se nalazi 11, a ispod 10, županija Republike Hrvatske, što je dovoljan argument da se priključe EU ne čekajući ostatak teritorije, zaostao kao u 19. veku.

I tako, iz priložene tabele se mogu upoređivati opštine i gradovi prema broju stanovnika, zaposlenih, prosečnim zaradama, fondovima zarada, zaradama po glavi stanovnika. U skladu sa izabranim poređenjima se mogu izvlačiti i zaključci, ali na mnogo konstruktivniji način u odnosu na ovde praktikovan. Na primer, da smo rangirali fondove zarada, naša“mnogoljudnost“ bi bitno uticala na rast ranga, a nezavisno od broja zaposlenih, i prosečnih zarada.