Evropski regioni: Turizam, neka poređenja

U priloženih 5 tabela su neka poređenja Srbije i drugih BJR sa podacima iz Eurostat regional yearbook za 2013 godinu. Dodao sam podatke za Federaciju BiH (2011), Republiku Srpsku (2012), ne i za Distrikt Brčko, i za Crnu Goru samo nedostajući broj ležajeva po kilometru kvadratnom (157,7 hiljada ležajeva na teritoriji od 13.820 kvadratnih kilometara). Srpski podaci su za 2012 godinu i pošto su u domenu mikro-uticaja na ukupne podatke, mišljenja sam da ni na koji način ne utiču na ukupne pokazatelje.

Ne računajući Tursku, u 2011 godini u Evropi je registrovano 2,54 milijardi noćenja u turističkim objektima, što je u proseku
po 5 noćenja po stanovniku Evrope. Najveći broj noćenja imali su primorski, planinski i urbani centri. Prvih 40 od ukupno 295 regiona dovoljno je da se objasni polovina ukupnog broja registrovanih noćenja. Najviše ih je bilo na Kanarima, 89,8 miliona, a Jadranska Hrvatska je bila na 13 mestu sa 37,1 miliona noćenja. Slede Zahodna i Vzahodna Slovenija na 151. i 177. mestu, pa
Crna Gora na 197. mestu sa 3,2 miliona registrovanih noćenja. Region Šumadije i Zapadne Srbije je na 206 mestu sa nepunih 3 miliona noćenja, a Kontinentalna Hrvatska na 224. sa 2,2 miliona noćenja. Makedonija, BiH i ostatak Srbije su pri dnu liste. Makedonija je na 266. mestu sa 1,4 miliona noćenja koliko ima i Beogradski region na 263 (1,43) i Region Južne i Istočne Srbije na 267. mestu (1,32 miliona). Federacija BiH se nalazi na 281. (0,87), Vojvodina na 283. (0,76), a Republika Srpska na 285. mestu (0,63) iza koje se nalazi 10 regiona dvocifrene NUTS klasifikacije rangiranih prema ovom pokazatelju.

Udeo stranaca u ukupnom broju noćenja može zavisiti od relativne veličine (malenkosti) regiona i drugih faktora (npr. standarda lokalnog stanovništva), te je Malta na prvom mestu sa 96%, dok je na dnu liste rumunski region Sud-Vest Oltenia sa samo 3% stranaca. Nakon Malte, Krita, Kipra, i Luksemburga, Jadranska Hrvatska je na 5 mestu sa udelom stranaca od 92%, što je uporedivo sa Pragom na 6. mestu. Crna Gora je na 12. mestu (87%), Zahodna Slovenija na 28. (69%), Federacija BiH na 29. (69%), a Beograd na 33. mestu (66%), i nalaze se pri evropskom vrhu prema ovom pokazatelju zavisnosti ukupne turističke posete od dolaska stranaca. Nadpolovični udeo stranaca imaju još Kontinentalna Hrvatska (58%) i Makedonija (52%), dok je
Vzahodna Slovenija prva sa manjim udelom od pola (43%). Region Vojvodine i Republika Srpska nalaze se na 99 i 100 mestu, od 294 regiona sa prikazanim podacima, sa 39% noćenja stranaca. Pri dnu liste zavisnosti od noćenja stranaca su Šumadija i Zapadna Srbija na 245 mestu (13,8%), i Južna i Istočna Srbija na 262. mestu (12%).

Intenzitet turističke posete može se meriti odnosom ostvarenih noćenja na 1.000 stanovnika. Baleari u Španiji imaju 58.889 noćenja, a na dnu liste je Federacija BiH sa samo 372 noćenja iznad koje je Vojvodina (ali sa podacima iz 2012) sa 395 noćenja. Uz Nord-Est region u Rumuniji (420), na dnu liste je i Republika Srpska sa 441 noćenja turista na 1.000 stanovnika. Jadranska Hrvatska je na 12 mestu sa 25,244noćenja turista na 1.000 stanovnika, a Crna Gora (5.109) i Zahodna Slovenija (5.102) nalaze se na 102. i 103. mestu. Pri sredini liste je Vzahodna Slovenija sa 3.614 noćenja, dok se pri dnu liste nalaze Region Šumadije i Zapadne Srbije (1.476), Beogradski (860), Južna i Istočna Srbija (825), Kontinentalna Hrvatska (743) i Makedonija (697).

Prosečna dužina boravka u danima veća je u poznatim odmaralištima u odnosu na turistički pasivna područja. Najveći prosečan broj noćenja imaju Kanari (7,7), Baleari (6,7) i Krit (6,5). Crna Gora i Jadranska Hrvatska dele 19 i 20 mesto sa po 5,1 noćenja dok su među prvih 50 po prosečnom broju noćenja i Šumadija i Zapadna Srbija (3,9) i Južna i Istočna Srbija (3,7).

Broj ležajeva po kvadratnom kilometru takođe meri intenzitet turističke ponude. Blackpool u Ujedinjenom Kraljevstvu i Pariz
jedini imaju preko 1.000 ležajeva po kvadratnom kilometru, a iza njih je London sa 780. Manje od 10 po km2 ima 1.085 od 1.376 regiona trocifrene NUTS klasifikacije. Među BJR najveći broj ležajeva po km2 imaju Istarska županija (17), Dubrovačko-neretvanska (12), Crna Gora (11) i Grad Zagreb (11). Beograd ima 5,3 ležajeva po km2, Centralna Srbija bez Beograda 1,63, a Vojvodina 1,14, i nalaze se pri dnu liste po ovom pokazatelju.