Макроекономија Економске анализе, Србија, окружење, и међународна економија
Draženko Lukač
UNITED STATES STEEL CORPORATION
| Pozicija/godina | 2010 | 2009 |
| Prihodi od prodaje | 17,374 | 11,048 |
| Poslovna imovina | 15,350 | 15,422 |
| Poslovni dobitak (gubitak) | (111) | (1684) |
| Neto dobitak (gubitak) | (482) | (1406) |
Izvor: 2010 Annual Report and Form 10-k; u milionima $
US STEEL SERBIA DOO SMEDEREVO
| Pozicija/godina | 2010 | 2009 | 2008 | 2007 | |||
| Prihodi od prodaje | 1,050.80 | 636.59 | 1,155 | 966,6 | |||
| Poslovna imovina | 647.33 | 484.23 | |||||
| Poslovni dobitak (gubitak) | (148.57) | (170.53) | |||||
| Neto dobitak (gubitak) | (201.90) | (197.39) | 5,8 | 30 | |||
Izvor: apr.rs u milionima $
USD/RSD 74.3518 Izvor NBS 8.11. 201
Šta US Steel Serbia znači svome matičnom preduzeću:
U 2010 US STEEL SERBIA učestvuje u prihodima matičnog preduzeća sa 6.04% a u gubitku sa 41.88%, a u 2009 u prihodima 5.76% a u gubitku 14.03%
Zavisno preduzeće u poslednje dve godine pravi gubitke koji prevazilaze po svom iznosu supstancu preduzeća iz perioda pre krize. Ono uspeva da dodatnim zaduzivanjem pokriva te gubitke u ovom periodu ali je veoma zabrinjavajuće to što preduzeće predmet naše analize ima velike gubitke u core poslovanju tako da bi bilo pogresno bilo kakvo uspostavljanje finansijske sigurnosti (konvertovanjem duga u kapital u sta neverujemo da bi matica bila saglasna ili dodatnim povoljnim zaduživanjem bez resavanja problem u sustinskom poslovanju(problem tržišnog plasman ili troskova inputa). Ako uzmemo 2007 godinu kao poslednju uspesnu preduzeću bi trebalo da sopstvenim izvorima sanira gubitke iz poslednje dve godine oko 13 godina.
Maticno preduzeće je uspelo da smanji gubitak u 2010 u odnosu na 2009 a u prvi 9 meseci 2011 je ostvarilo dobitak od 158 mil $ dok je u prvih 9 meseci 2010 imalo gubitak od 233 mil $
Miroslav Zdravković
Veliki uporno zezaju male – novostvorena vrednost u srpskom robnom izvozu
Proteklih dana i meseci svedoci smo zahteva upućenih “državi” za pomoć. Imamo i proteste činovnika koji traže veće zarade, bolje uslove rada. Uspeh u dobijanju željene koristi imaju oni koji su jači (ili imaju odličan ucenjivački potencijal), a ne oni čiji su zahtevi bolje argumentovani, i kome je pomoć zaista i potrebna.
Neću ovde da komentarišem parade i transfere lokalnim organima vlasti. Niti policijske ili bilo čije zahteve za većim zaradama. Samo ću da uporedim izvoz malina i čelika, i novostvorenu vrednost koju oni stvaraju Srbiji.
Pre toga, pomenuo bih bruto i neto koncept izvoza. Bruto izvoz predstavlja fakturisanu vrednost plasirane robe u inostranstvo. Neto izvoz predstavlja lokalnu novostvorenu vrednost u bruto izvozu. Neto izvoz bi trebalo da meri isključivo dodatu vrednost rada i kapitala angažovanog u zemlji i Svetska trgovinska organizacija je pokrenula međunarodnu debatu o ovom pitanju kako bi se više svetla unelo u međunarodne trgovinske tokove.
Na dnu teksta prilažem citat sa portala STO u vezi sa ovim pitanjem, gde je dat primer izvoza iPhones iz Kine u SAD, a gde se vidi da se najmanji deo nove vrednosti stvara u Kini, mada se ona optužuje da ima ogroman trgovinski suficit.
Poći ću samo od dva podatka, a onda uopštiti na ukupan izvoz. Prema finansijskom izveštaju US Steel-a trošak radne snage u prošloj godini izneo je 6,9 milijardi dinara (pri ukupnim poslovnim rashodima od 91,7 milijardi dinara). S obzirom na to da najveći deo inputa čini uvozna ruda, malo šta bi smo još mogli da smatramo dodatom vrednošću u ukupnoj proizvodnji i izvozu ove kompanije.
Izvoz maline je u prošloj godini izneo 141,5 miliona evra, i ovo je duplo veća vrednost od fonda zarada u US Steel-u. Ukoliko postoji uvozna komponenta u proizvodnji, ona je sadržana u potrošnji energenata i sličnim materijalnim troškovima. Recimo da je pokrivena plasmanom maline na domaćem tržištu.
Ovo poređenje grubo ukazuje na mogućnost da, iako je izvoz gvožđa i čelika veći 5,6 puta od izvoza malina, on stvara upola manju novostvorenu vrednost lokalnim faktorima proizvodnje.
Slično se može očekivati i od željno očekivane proizvodnje Fijata u Srbiji: od očekivanog izvoza od 2 milijarde evra možda će 200 miliona predstavljati domaća novostvorena vrednost.
Ova bruto vrednost izvoza US Steel-a, Fijata, bilo koje treće kompanije, dobra je prilikom korišćenja indikatora spoljne zaduženosti, servisiranja spoljnog duga, i u slične svrhe, ali ne pokazuje stvarnu lokalnu korist od takvih podataka. Nju može da prikaže neto izvoz ili lokalna novostvorena vrednost, što je nov pristup i u međunarodnoj ekonomiji.
Tabela o novostvorenoj vrednosti izvoza polazi od najgrublje moguće procene da je kod poljoprivrede i prehrambene industrije udeo domaćih faktora proizvodnje 70% (ostatak je energija i uvoz materijalnih inputa), a da je kod nepoljoprivrednih domaći udeo 30%.
Dolazimo do potpuno drugačije slike značaja poljoprivrede i industrije za ukupan izvoz: iako je udeo poljoprivredno-prehrambenog sektora u ukupnom izvozu manji od 23%, on doprinosi sa preko 50% spoljnoj realizaciji novostvorene vrednosti u Srbiji.
Poput poljoprivrede, slično važi i za priliv doznaka, kao i za izvoz usluga.
Tabela: Gruba procena novostvorene vrednosti u robnom izvozu Srbije, u hilj. evra |
||||||
| 2005 | 2006 | 2007 | 2008 | 2009 | 2010 | |
Novostvorena vrednost Polj.-prehr. izvoz |
510.719 | 696.764 | 853.748 | 924.376 | 972.117 | 1.170.320 |
| Novostvorena vrednost: Nepolj. izvoz | 573.820 | 824.292 | 1.043.651 | 1.227.337 | 918.996 | 1.140.830 |
| Poljoprivredno-prehrambeni izvoz | 729.599 | 995.377 | 1.219.640 | 1.320.536 | 1.388.738 | 1.671.886 |
| Nepoljoprivredni izvoz | 2.869.102 | 4.121.462 | 5.218.253 | 6.136.683 | 4.594.982 | 5.704.148 |
| Redovni godišnji finansijski izveštaj za 2010. godinu za obveznika revizije | |||
| Podaci o obvezniku | |||
| Matični broj (JMB) | 07342691 | ||
| Naziv | U.S. STEEL SERBIA DOO SMEDEREVO | ||
| Mesto | Smederevo | ||
| Adresa | Radinac / | ||
| Opština | Smederevo | ||
| Veličina za 2010. godinu (prema podacima za 2009. godinu) | 3-Veliko | ||
| Bilans stanja sa stanjem na dan 31.12.2010. godine | |||
| Naziv pozicije | AOP | iznosi u 000 dinara | |
| Tekuća godina | Prethodna godina | ||
| A. STALNA IMOVINA (002+003+004+005+009) | 1 | 14.836.092 | 13.992.739 |
| III. NEMATERIJALNA ULAGANJA | 4 | 739.402 | 708.306 |
| IV. NEKRETNINE, POSTROJENJA, OPREMA I BIOLOSKA SREDSTVA (006+007+008) | 5 | 14.073.547 | 13.242.538 |
| 1. Nekretnine, postrojenja i oprema | 6 | 14.073.547 | 13.242.538 |
| V. DUGOROCNI FINANSIJSKI PLASMANI (010+011) | 9 | 23.143 | 41.895 |
| 1. Ucesca u kapitalu | 10 | 23.143 | 41.895 |
| B. OBRTNA IMOVINA (013+014+015) | 12 | 33.292.582 | 22.009.791 |
| I. ZALIHE | 13 | 14.974.459 | 9.226.680 |
| III. KRATKOROCNA POTRAZIVANJA, PLASMANI I GOTOVINA (016+017+018+019+020) | 15 | 18.318.123 | 12.783.111 |
| 1. Potrazivanja | 16 | 13.766.414 | 10.084.482 |
| 3. Kratkorocni finansijski plasmani | 18 | 0 | 37.254 |
| 4. Gotovinski ekvivalenti i gotovina | 19 | 3.375.760 | 1.986.586 |
| 5. Porez na dodatu vrednost i aktivna vremenska razgranicenja | 20 | 1.175.949 | 674.789 |
| G. POSLOVNA IMOVINA (001+012 +021) | 22 | 48.128.674 | 36.002.530 |
| D. GUBITAK IZNAD VISINE KAPITALA | 23 | 19.177.214 | 4.166.020 |
| Dj. UKUPNA AKTIVA (022+023) | 24 | 67.305.888 | 40.168.550 |
| I. OSNOVNI KAPITAL | 102 | 11.466.878 | 11.466.878 |
| III. REZERVE | 104 | 463.826 | 463.826 |
| VIII. GUBITAK | 109 | 11.930.704 | 11.930.704 |
| B. DUGOROČNA REZERVISANJA I OBAVEZE (112+113+116) | 111 | 67.305.888 | 40.168.550 |
| I. DUGOROČNA REZERVISANJA | 112 | 870.688 | 826.783 |
| II. DUGOROČNE OBAVEZE (114+115) | 113 | 44.495.066 | 26.007.556 |
| 2. Ostale dugoročne obaveze | 115 | 44.495.066 | 26.007.556 |
| III. KRATKOROČNE OBAVEZE (117+118+119+120+121 +122) | 116 | 21.940.134 | 13.334.211 |
| 1. Kratkoročne finansijske obaveze | 117 | 0 | 16 |
| 3. Obaveze iz poslovanja | 119 | 18.791.401 | 11.119.515 |
| 4. Ostale kratkorocne obaveze | 120 | 302.330 | 288.486 |
| 5. Obaveze po osnovu poreza na dodatu vrednost i ostalih javnih prihoda i pasivna vremenska razgranicenja | 121 | 2.846.403 | 1.926.194 |
| G. UKUPNA PASIVA (101+111 +123) | 124 | 67.305.888 | 40.168.550 |
| Bilans uspeha u periodu od 01.01.2010 do 31.12.2010. godine | |||
| Naziv pozicije | AOP | iznosi u 000 dinara | |
| Tekuća godina | Prethodna godina | ||
| I. POSLOVNI PRIHODI (202+203+204-205+206) | 201 | 80.685.178 | 46.812.057 |
| 1. Prihodi od prodaje | 202 | 79.383.604 | 47.061.336 |
| 2. Prihodi od aktiviranja učinaka i robe | 203 | 37 | 461 |
| 3. Povećanje vrednosti zaliha učinaka | 204 | 7.832.970 | 6.809.952 |
| 4. Smanjenje vrednosti zaliha učinaka | 205 | 6.576.390 | 7.078.788 |
| 5. Ostali poslovni prihodi | 206 | 44.957 | 19.096 |
| II. POSLOVNI RASHODI (208 do 212) | 207 | 91.731.523 | 59.491.346 |
| 1. Nabavna vrednost prodate robe | 208 | 651.634 | 74.600 |
| 2. Troškovi materijala | 209 | 72.922.211 | 44.868.342 |
| 3. Troškovi zarada, naknada zarada i ostali lični rashodi | 210 | 6.865.881 | 6.127.000 |
| 4. Troškovi amortizacije i rezervisanja | 211 | 1.432.926 | 1.575.908 |
| 5. Ostali poslovni rashodi | 212 | 9.858.871 | 6.845.496 |
| IV. POSLOVNI GUBITAK (207-201) | 214 | 11.046.345 | 12.679.289 |
| V. FINANSIJSKI PRIHODI | 215 | 7.802.804 | 5.390.049 |
| VI. FINANSIJSKI RASHODI | 216 | 11.122.424 | 6.465.030 |
| VII. OSTALI PRIHODI | 217 | 3.123.157 | 1.646.973 |
| VIII. OSTALI RASHODI | 218 | 3.768.386 | 2.568.592 |
| X. GUBITAK IZ REDOVNOG POSLOVANJA PRE OPOREZIVANJA (214-213-215+216-217+218) | 220 | 15.011.194 | 14.675.889 |
| V. GUBITAK PRE OPOREZIVANJA (220-219+222-221) | 224 | 15.011.194 | 14.675.889 |
| E. NETO GUBITAK (224-223+225+226-227+228) | 230 | 15.011.194 | 14.675.889 |
| Statistički aneks za 2010. godinu | |||
| Opis | AOP | iznosi u 000 dinara | |
| Tekuća godina | Prethodna godina | ||
| I. OPŠTI PODACI O PRAVNOM LICU ODNOSNO PREDUZETNIKU | |||
| 1. Broj meseci poslovanja ( oznaka od 1 do 12 ) | 601 | 12 | 12 |
| 2. Oznaka za veličinu ( oznaka od 1 do 3 ) | 602 | 3 | 3 |
| 3. Oznakaza vlasništvo ( oznaka od 1 do 5 ) | 603 | 2 | 2 |
| 4. Broj stranih (pravnih ili fizičkih) lica koja imaju učešće u kapitalu | 604 | 1 | 1 |
| 5. Prosečan broj zaposlenih na osnovu stanja krajem svakog meseca ( ceo broj) | 605 | 5.400 | 5.614 |
| Opis | AOP | iznosi u 000 dinara | |
| Tekuća godina | Prethodna godina | ||
| 1. Zalihe materijala | 616 | 8.838.546 | 4.191.847 |
| 2. Nedovršena proizvodnja | 617 | 2.409.492 | 1.965.722 |
| 3. Gotovi proizvodi | 618 | 3.631.061 | 2.818.251 |
| 6. Dati avansi | 621 | 95.360 | 250.860 |
| 7. SVEGA (616+617+618+619+620+621=013+014) | 622 | 14.974.459 | 9.226.680 |
| 2. Udeli društva sa ograničenom odgovornošću | 625 | 11.251.075 | 11.251.075 |
| u tome : strani kapital | 626 | 11.251.075 | 11.251.075 |
| 7. Ostali osnovni kapital | 632 | 215.803 | 215.803 |
| SVEGA (623+625+627+629+630+631+632=102) | 633 | 11.466.878 | 11.466.878 |
| 1. Potraživanja po osnovu prodaje ( stanje na kraju godine 639 <= 016) | 639 | 13.725.232 | 10.039.820 |
| 2. Obaveze iz poslovanja ( stanje na kraju godine 640 <= 119) | 640 | 18.791.401 | 11.119.515 |
| 3. Potraživanja u toku godine od društava za osiguranje za naknadu štete (dugovni promet bez početnog stanja ) | 641 | 4.420 | 1.246 |
| 4. Porez na dodatu vrednost – prethodni porez (godišnji iznos po poreskim prijavama) | 642 | 12.062.379 | 6.258.782 |
| 5. Obaveze iz poslovanja ( potražni promet bez početnog stanja ) | 643 | 187.545.035 | 84.837.107 |
| 6. Obaveze za neto zarade i naknade zarada ( potražni promet bez početnog stanja) | 644 | 4.019.336 | 3.483.782 |
| 7. Obaveze za porez na zarade i naknade zarada na teret zaposlenog ( potražni promet bez početnog stanja ) | 645 | 624.513 | 535.921 |
| 8. Obaveze za doprinose na zarade i naknade zarada na teret zaposlenog (potražni promet bez početnog stanja ) | 646 | 978.673 | 849.957 |
| 10. Obaveze prema fizičkim licima za naknade po ugovorima ( potražni promet bez početnog stanja ) | 648 | 26.670 | 54.582 |
| 11. Obaveze za PDV (godišnji iznos po poreskim prijavama) | 649 | 2.353.745 | 1.862.296 |
| 12. Kontrolni zbir ( od 639 do 649 ) | 650 | 240.131.404 | 119.043.008 |
| 1. Troškovi goriva i energije | 651 | 27.891.577 | 18.326.737 |
| 2. Troškovi zarada i naknada zarada ( bruto ) | 652 | 5.136.098 | 4.375.607 |
| 3. Troškovi poreza i doprinosa na zarade i naknada zarada na teret poslodavca | 653 | 940.241 | 801.340 |
| 4. Troškovi naknada fizičkim licima ( bruto ) po osnovu ugovora | 654 | 15.892 | 54.967 |
| 6. Ostali lični rashodi i naknade | 656 | 773.650 | 895.086 |
| 7. Troškovi proizvodnih usluga | 657 | 7.205.708 | 4.703.346 |
| 8. Troškovi zakupnina | 658 | 362.958 | 273.351 |
| 11. Troškovi amortizacije | 661 | 1.318.871 | 1.372.597 |
| 12. Troškovi premija osiguranja | 662 | 222.512 | 143.201 |
| 13. Troškovi platnog prometa | 663 | 46.110 | 30.386 |
| 14. Troškovi članarina | 664 | 23.325 | 20.248 |
| 15. Troškovi poreza | 665 | 342.229 | 331.902 |
| 17. Rashodi kamata | 667 | 1.289 | 603 |
| 18. Rashodi kamata i deo finansijskih rashoda | 668 | 1.289 | 603 |
| 20. Rashodi za humanitarne, kulturne, zdravstvene, obrazovne, naučne i verske namene, za zaštitu čovekove sredine i za sportske namene | 670 | 4.574 | 4.064 |
| 21. Kontrolni zbir ( od 651 do 670 ) | 671 | 44.286.323 | 31.334.038 |
| 1. Prihodi od prodaje robe | 672 | 732.983 | 94.271 |
| 6. Prihodi od kamata | 677 | 38.852 | 67.592 |
| 9. Kontrolni zbir ( od 672 do 679 ) | 680 | 771.835 | 161.863 |
| 2. Obračunate carine i druge uvozne dažbine (ukupan godišnji iznos prema obračunu) | 682 | 361.063 | 258.649 |
| 8. Kontrolni zbir ( od 681 do 687 ) | 688 | 361.063 | 258.649 |
| Izvor: Agencija za privredne registre | |||
Enhancing the measurement of bilateral trade balances
Industrial supply chains add to the “blurriness” of the country of origin concept as the value of an imported good does not necessarily fully originate from the geographical origin mentioned in custom documents. For example, the table below decomposes the US trade deficit in iPhones with China by the different countries having contributed to its production. Contrary to what is observed through the traditional measure, only a very small fraction of the US shortfall is value added originating from China — the remainder stems from Japan, other Asian countries and developed economies where conception and production of critical components as well as R&D or marketing efforts are located.
2009 US trade balance in iPhones (million dollars)
|
||||||||||||||||||||||||||||||
Source: Miroudot, S., Global Forum on Trade Statistics, 2-4 April 2011 (8)
Beyond statistics
Increased vertical integration and the rise of “Global manufacturing” led to significant changes in trade patterns. The boundary between goods and services is blurred and current trade recording systems struggle with the adequate reporting of globalisation phenomena such as goods for processing or intra-firm trade.
Trade in value added however does not only challenge statistical concepts, it also addresses trade policy issues. Who produces for whom or who should be protected against whom is often judged using trade figures recorded gross. Analysing trade in value added terms offers a complementary view as it may shed a different light on trade disputes and anti-dumping measures. Trade policy strategies need to be adapted as recently indicated in a speech by WTO’s Deputy Director General A. Jara…“Old “mercantilist” policies, based on the vision that trade is a competition between “us” and “them”, becomes not only sub-optimal…but also a complete anachronism”.(9)
Deeper research is needed on how global value chains impact on the distribution of jobs or greenhouse gas emissions along supply chains. Do global value chains impact effective protection, regional development or the reallocation of bilateral trade imbalances? Are global value chains amplifying macroeconomic shocks across economies?
da li hocete da kazete da je bolje da se svi lepo pokupimo i vratimo na obradjivanje zemelje? Voleo bih da vidim tog heroja koji iz grada ode na zemlju!!! Ne postoji razvijena zemlja na svetu koja nema industriju, tj. od poljoprovrede se lepo jede za stolom ali se tesko zivi (pogledaj bugarska, rumunija udeo poljoprivrede u bdp vs npr. francuska).Sto je zemlja bogatija (bdp/po stanovniku) to je udeo poljop u bdp manji (Eurostat ima podatke). Problem u Srbije je drugi. Nismo sposobni da transferisemo industrijsko znanje US Steel-a ili Fiata. Ili je jednostavno potrebno vise vremena. a do toda, oni ce NARAVNO da muzu. Zato su i dosli. Sustina je sta ces od njih da naucis i iskorisis za sebe.
Pozdravljam analizu.
Davide
Ajd malo nabaci za sajt Jevropu. Javne dugove i strukturu kratkorocni-dugorocni, kamatna stopa. Nisam ovo nasao na Eurostat-u.
Sjajna analiza. Subvenicjama i privrednom politikom gradimo nase siromastvo, primitivnu radnu snagu i unistavanje zivotne sredine. Umesto da gradimo buducnost, strucnost i nove tehnologije u onom delu ekonomije gde mozemo da se razvijemo.
Iako nije toliko bitno za sustinu teksta, s obzirom da se barata velikim ciframa, a kako se poredi zarada u US Steel-u i na malinama, treba imati u vidu da na zaradu na malinama nema nikakvih poreza i doprinosa, jer je u pitanju poljoprivredna delatnost oslobodjena dazbina. Na ovoliko velike cifre to nije mali iznos, s obzirom da su kod nas dazbine na plate 70 posto. Kad vec to pominjem, ne bi se vlast obradovala da svi krenu u selo. Od koga bi naplatili doprinose i poreze na plate?
nadam se da će uskoro izaći podaci za svet: razman po novostvorenoj vrednosti. Mislim da je malo neprirodno da sa jedne strane imamo GDP a sa druge izvoz ili uvoz. mnogi će shvatiti koliko zapravo izvoz mnogih roba nije kritično bitan. Najbolja je nafta i gas, ali je nemamo.