DDI, Domaće direktne investicije: Sisevac

Investicije su ulaganja u buduću ekonomsku aktivnost. Ukoliko su veće od potrebnih ulaganja za amortizaciju dotrajalih osnovnih sredstava, onda će očekivana aktivnost biti veća, a ako nisu, smanjuje se potencijal za buduću proizvodnju. Ovde smo se već bavili odnosom relativnih veličina ukupnih domaćih investicija i stranih direktnih investicija. Prve su višestruko veće od ovih drugih. Tako je normalno, i tako bi trebalo i da u budućnosti ostane.

Srbija se pretvara u čistu prirodnu lepotu napuštenu od ljudi.  Prosečna gustina naseljenosti u Srbiji, bez Kosova i Metohije, je 93 stanovnika na 100 kvadratnih kilometara. Međutim, ona je najveća u par urbanih centara, dok se ubrzano smanjuje u manjim opštinama. U pet oblasti centralne Srbije, Braničevskoj, Šumadijskoj, Pomoravskoj, Borskoj i Zaječarskoj, po odbitku Kragujevca, Požarevca, Jagodine, Ćuprije i Paraćina, u 24 opštine u kojima živi 524 hiljada lica, a prostiru se na 13.380 kvadratnih kilometara, prosečna gustina naseljenosti je 39 stanovnika po kilometru kvadratnom. Pri tome je ona ispod 40 stanovnika u 12 opština, a ispod 20 u Majdanpeku, Žagubici i Boljevcu. Lisine, pored Strmostena, u opštini Despotovac predstavljaju otkrivenu prirodnu lepotu u kojoj je preduzetnički duh doveo do izgradnje nekoliko restorana i ribnjaka pastrmki. Od Lisina, sa jedne strane, do Krepoljina, Žagubice, Zlota i Krivog Vira na jugu, nalazi se najveća površina zemlje u Srbiji koja je gotovo u potpunosti nenaseljena. (Strmosten je 1921. godine imao 1.966 stanovnika, a 2002. godine 902)

Poput Lisina, na krajnjem istoku opštine Paraćin nalazi se izletište Sisevac. Od detinjstva sam znao za Sisevac i Grzu, izletišta u koja su za prvi maj išli jagodinci, ćupričani i paraćinci. Tek pre nekoliko dana sam prvi put bio u Sisevcu. Da bi se došlo do Sisevca, potrebno je ići lošim putem nakon manastira Ravanica oko 7 kilometara, u pravcu Senjskog Rudnika, i još oko 5 kilometara veoma lošim putem do manastira Sveti Sisoje, gde počinje kompleks objekata kompanije RM iz velikog sela Stubica. Preduzeće RM je vlasnik ribnjaka koji se nalaze uz manastir, restorana Potočara, uz koji se nalazi bazen sa vodom iz termalnog izvora, dva bazena za letnje kupanje (ulaznica 300 dinara za odrasle i 200 za decu), i potpuno zapuštenog motela čiju sliku prilažem. Lepote svega nabrojanog, izuzev motela, možete videti na zvaničnoj prezentaciji firme RM (http://www.sisevac.rs/).

Imao sam želju da odem na vrelo reke Crnice koje se nalazi iza ovog motela na slici. Pošto je sve zapušteno nisam želeo da rizikujem susret sa zmijama u ovoj divljoj prirodi (dovoljno mi je ovih urbanih zmija koje srećem čim napustim stan). Uglavnom, dok su žena i deca uživala u kupanju u bazenu, imao sam mučna osećanja o zapuštenosti objekta, o stotinama takvih objekata u Srbiji (hotel Plana, na primer), i o mogućnostima da se nešto u Srbiji oživi i učini lepšim.
RM je početkom 2009. godine oživeo ovo zapušteno izletište izgradnjom restorana Potočara i izgradnjom bazena… Njuškajući oko ribnjaka (pastrmka košta 450 dinara po kilogramu i možete odabrati ripčiće koje vam radnik ponudi iz ribnjaka) shvatim ko je vlasnik firme, te ga, kasnije, kod bazena i pitah dve stvari, oko zapuštenog motela i oko manastira. Rekao mi je da je on kupio motel i da mesecima od opštinske administracije čeka neophodne dozvole kako bi krenuo u renoviranje motela koji namerava da pretvori u penzionerski dom, ima još puno planova da iskoristi neiskorišćeno zemljište između ribnjaka, restorana i bazena, za koji su mu takođe potrebne dozvole, njegovi radnici pomažu manastiru u održavanju njegove okoline…  RM Stubica ima 74 zaposlena (u sezoni, pretpostavljam, mnogo više), porodična je firma i 21 godinu polako i stabilno povećava obim poslovanja i kapital.

Sve sam ovo napisao jer se nadam da će dobiti neophodne dozvole, i da ću iduće godine doći opet u Sisevac, možda malo boljim putem, ali sa mnogo boljim izgledom izletničkog kompleksa.

Ovo je lep primer domaće investicije, a koji označava lepšu budućnost Srbije, ili makar nekih njenih krajičaka, a umesto gromoglasnog iščekivanja velikih stranih direktnih investicija sa kojima ćemo se jednako usrećiti kao što smo i do sada prodajući sektorske monopole i oligopole.

I tako, razmišljam, da li je možda uspeh ove firme upravo u činjenici da je u zabačenom i neinteresantnom delu Srbije stranim investitorima? Vraćajući se za Beograd starim drumom, preko Smederevske Palanke, Mladenovca, Ralje, naišao sam na par benzinskih pumpi koje ne pripadaju ni jednoj velikoj stranoj kompaniji, verovatno zato što nisu na atraktivnom mestu. U velikim urbanim mestima domaćih „pumpaša“ više nema, kao što su visokim taksama i mali „trafikanti“ oterani iz centra Beograda… Ali, to je sasvim druga priča.