BDP u BJR nekada i sada, poređenje u tekućim dolarima u 1981 i 2011. godini

Nakon ovog posta sledi post o vrednosti i strukturi društvenog proizvoda u 1981. godini, i o odnosima veličina ekonomske aktivnosti tada. Nakon toga ćemo probati da uporedimo dinamiku BDP-a po delatnostima, u 2011. u odnosu na 1981. godinu, a u skladu sa dostupnim podacima. Ovi podaci su sami „požurili“ da budu objavljeni.

U 1981. godini ekonomska aktivnost je merena po materijalnom konceptu, a koji je u ekonomske aktivnosti uključivao samo „proizvodne“ delatnosti. Stoga su državna uprava, zdravstvo, obrazovanje i niz uslužnih delatnosti bili isključeni iz obračuna. S
obzirom na udele u BDP-u ovih delatnosti, podatke iz 1981 godine mogli bi da pomnožimo sa 1,2 kako bi smo dobili uporedive podatke sa današnjim konceptom BDP-a.

Podaci su u tekućim dolarima, što izračunate indekse relativizuje na dva načina: kroz rast dolarskih cena u periodu od 30 godina, i kroz promene realnih kurseva i nivoa cena danas u odnosu na tadašnje jedinstveno tržište.

Šta nam kažu ovi najosnovniji podaci, bez ulaženja u sve moguće ograde i otklone od njih?

Dolarska vrednost BDP-a područja nekadašnje Jugoslavije imala je rast BDP-a u tekućim dolarima od 68,5% u periodu od 30 godina. Krajnosti predstavljaju Slovenija i Srbija, jer je u prvoj BDP povećan više nego šest puta, dok je Srbija najgora sa nominalnim rastom za 136%, koji treba umanjiti za dodavanje neproizvodnih delatnosti, dolarsku inflaciju, promenu realnog kursa za obračun…

BDP ovih država i teritorije KiM povećan je sa 52,5 na 192,9 milijardi dolara. Usled različite dinamike najveći pad udela ima Srbija, koja je smanjila udeo sa 35,4% na 22,8%, i BiH, koja je smanjila sa 12,5% na 9,5%, dok je Makedonija neznatno smanjila sa  5,6% na 5,4%. Najveći relativan dobitnik bila je Slovenija, koja je povećala udeo sa 15,5% na 26,2%, zatim Hrvatska, sa rastom udela sa 26% na 30,4%, dok je KiM imao rast udela sa 2,4% na 3,5%, a Crna Gora sa 2,1% na 2,3%, u ukupno stvorenoj dodatoj vrednosti na ovom prostoru.

Broj stanovnika smanjen je za 3,3%, sa 22,5 na 21,7 miliona stanovnika, pri čemu je smanjenje možda mnogo veće jer je procena za broj stanovnika u BiH optimističkih 3,84 miliona ljudi. Interesantno je da je Srbija, uprkos ogromnom prilivu izbeglica imala najveći pad broja stanovnika, za 8%, praćena sa procenom za BiH (-7,2%), i Hrvatskom (-6,8%). Najveći rast broja stanovnika
imali su KiM (+9,1%), Slovenija (+8,4%), Makedonija (+7,1%) i Crna Gora (+6,7%).

Kada se posmatraju podaci o dodatoj vrednosti po stanovniku, najveću promenu predstavlja relativni napredak KiM u odnosu na BiH: dok je u 1981. godini imala upola manji društveni proizvod po stanovniku, u 2011. godini je imalo za manji za petinu.  Razlike u razvijenosti su smanjene u odnosu na 1981. godinu: Slovenija je imala 5,5 puta veći društveni proizvod po stanovniku od KiM, a sada ima 5,2 puta veći od KiM.