Макроекономија Економске анализе, Србија, окружење, и међународна економија
Tekst kolege Zdravkovića na portalu pod nazivom ’’Lepa priča o uspehu’’ slučaj Vijetnama gde analizira osnonove makroekonomsme pokazatelje stavljajući u odnos sa indetičnim pokazateljima Srbije pokazuje značajne razlike u sprovodjenju ekonomske politike Vijetnama i Srbije, superiornim pokazatejjima rasta BDP, domaće štedenje i sl. Upravo ovo me je potaklo da uz njegov blagoslov nastavim da analiziram još neke kvalittivne podatke o životnom standardu, cenama osnovnih namirnica, stopi nejednakosti i sl.
Valja takođe napomenuti da je Vijetnam do pre pola veka bio spržena zemlja dugovodišnjim građanskim ratom uz učešće SAD razorena privredno, ekološki i demografski.
Bez obzira na izuzetno kvalitetne ekonomkse rezultate ova zemlja je još uvek u zeoni nerazivjenosti ali sa snažnim impulsima razvoja koji omogućavaju da se vrlo brzo iz te zone izađe. Krenimo redom.
Stepen nejedanosti u raspodeli dohotoka meren odnosnom prvog i petog kvintila prema visini dohotka per capita u odnosu 20/80 je gotovo ista kao u Srbiji. U 2016 godini taj odnos je 9,6, u Srbiji je 10,2. Džini koefcijent je 40 kao mera raspodele dohotka izmedju socijalnih grupa u Srbiji je 39,8.
Mora se još napomenuti da Statistički institut Vijetnama ne daje sve podatke relevatne za analizu kao na primer raspodela dohotka po decilima, po domaćinstvu i sl. već po glavi stanovnika tako da se grupisanje podataka za analizu moralo vršiti korišćenjem više izvora.
Raspodela dohotka:
U 2010 godini prvi kvintil odnosno 20% stanovništva sa najmanjim dohotkom je imalo samo 19 dolara po tekućem kursu dolara i vijetnamskog donga u toj godini a prema podacima centalne banke Vijetnama. U 2016 godini rastu dohoci svih socijalnih grupa ali se rasponi dohodaka između socijalnih grupa značajanije ne menjaju. Kada se gleda prosečan dohodak po domačinstvu u dolarima u 2010 on je iznosio 88 dolara za prvi kvintil do 733 dolara za peti kvintil. U 2016 godini dohodak po domaćinstvu u prvom kvintilu je 166 dolara a u petom 1400 dolara. Prema daljim analizama sa sajtra tradingeconomics, zarade nastavljaju da rastu tako da u 2018 su značajno veće. Ovde se mere prosečne zarade bez raspodele po socijanim grupama.
Izvor: https://www.gso.gov.vn/Default_en.aspx, statista.com
Nivo dohotka određuje i nivo potrošnje. Vijetnam beleži prosečan rast potrošnje godišnje od 10% što značajno doprinosi rastu ekonomije i zemlje koja ima 92 miliona stanovnika.
Izvor: www.tradineconomics.com/indicators/Vietnam
Godišnji rast potrošnje prosečno je sa 30% godišnje do 2012 od 2013 do 2019 u okvirima do oko 10-12% prosečno godišnje što je impozantna cifra ali i očekivana obzirom na brzi rast dohotka i niske osnovice što će se najbolje videti u narednim izlaganjima.
Potoršnja osnovnih životnih namirnica po kvintilima je urađena na bazi raspoložive baze podataka nacionalnog instituta za statistiku i obuhvata samo osnovne grupe esencijlanih proizvoda.
Prosek mesečne potrošnje po stanovniku i kvinitlima
Mora se konstatovati da prosečni stanovnik Vietnama osnovni vid ishrane zasniva na pirinču. Prosečeno prvi kvintil potroši 10 kg pririnča mesečno po stanovniku i samo 1 kg svih vrsta mesa. Peti kvintil ima značajno manju potrošnju pirinča ali 2,6 puta veću potrošnju mesa. Potrošnja svih ostalih namirnica (voća, povrća, pića i sl. je značajno manja nego u Srbiji)
Interesantno je pogledati i nivoe cena odredjenih grupa dobara i usluga u odabranim zemljama sličnih ekonomksih karakteristika.
Posebno su obeleženi Vijetnam i Srbija gde se može videti i uporediti cene u 10 prezentiranih zemalja. Mleko i mlečni proizvodi su u Vijetnamu značajno skuplji nego u Srbiji, slična situacija je i sa mesom. Podaci su preuzeti sa sajta www.numbeo.com
Cene su radi uporedivosti date u dinarima prema tekućim kursevima valuta iz meseca aprila ove godine. Neto prosečna zarada u Vijetnamu je oko 40 hiljada dinara mesečno i manja je za 3-4 hiljade u odnosu na Srbiju.
Vredno je istaći još nekoliko pokazatelja koji će sigurno doprineti ovoj zemlji da brzo izađe iz zone niskih dohodaka.
Kretanje broja zaposlenih 2010-2019 godina
Broj zaposlenih vijetnamaca je porastao za 6 miliona u toku prethodnih 8 godina što je takođe impozantna brojka.
Stope nezaposlenosti:
Vijetnam ima samo 2,2% stopu nezaposlenosti aktivne populacije pa ga svrstava u sam vrh zemalja prema kriterijumima niske stope nezaposlenosti. Niski dohoci kompenziraju se velikim brojem zaposlenih radnika tako da je dohodak domaćinstva pravi pokazatelj potrošnje i standarda.
Kretanje prosečnih nadnica nam govori da su za 9 godina porasle za preko 120% od 80$ u 2010 do 239 dolara u 2018. Podaci na desnoj skali su dati u hiljadama VND (Vietnamski dong)
Na visinu prosečnog dohotka značajno utiču i visine penzija koje se kreću od 50-75% kretanja prosečne zarade.
Ne želeći da se ponavljam sa konstatacijama koje je dao kolega Zdravković, Prema svim pokazateljima Vietnam predstavlja respektabilnu ekonomiju sa snažnim i čini se dugoročnim trendom rasta. Na to upućuju i kretanja u spoljnotrgovinskoj razmeni gde izvoz već prestigao vrednom GDP (223 milijrade dolara u 2017) godini što govori o maksimaljnoj i stalo rastućoj otvorenosti vijetnamske ekonomije. Vijetnam ima pozitivnu stopu prirodnog priraštaja, kako raste broj stanovnika tako raste i broj domaćinstava.
Broj domaćinstava u Vijetnamu od 2013 do 2021 (procena)
Izvor:www.statista.com