NEJEDNAKOST U RASPODELI DOHOTKA- SLUČAJ ARGENTINA

Baveći se ovim problemom u prethodnim tekstovima, pored istraživanja nejednakosti u Srbiji i Kini, Argentina se nametnula kao paradigma ekonomske nejednakosti latinoameričkog tipa. Poznato je da su zemlje poput Brazila, Argenitne, Bolivije, Kolumbije isl. zemlje sa veoma visokim vrednostima Gini koefijenta. To su takođe i zemlje sa izraženim problemima spoljne likvidnosti, velikim dugovima i sl. Nije ovde prioritet analiza uzroka nejednakosti u predhodnom periodu već tendencije u prethodnih par godina u navedenoj zemlji i upoređenje pokazatelja sa trenutnim stanjem u Srbiji.

Kao prvo, Argentina na sajtu svog državnog zavoda za statistiku ima veoma sveobuhvatni prikaz raspodele dohotak između socijalnih grupa po decilima, što je prava mera analize nejednakosti.

Pre nego što se analitički predstave podaci o nejednakosti u par tabela će na bazi podataka Svetske banke biti prezentirani podaci o raspodeli dohotka po decilima (prvi i deseti) za zemlje Latinske Amerike.

Pažnju privlači činjenica da prvi decil ne beleži povećanje udela u raspodeli dohotka dok ga deseti smanjuje u većini zemlja. Preraspodela dohotka je usmerena ka povećanju udela viših socijalnih grupa.

Odnos između decila:

Najveći stepne socijalne jednakosti je kod Urugvaja, Dominikanske republike i Čile-a. Najveći stepen izražene nejednakosti je kod Brazila i Paname.

Kod Argentine je primetni postopeni pad nejednakosti. Dublja analiza (koja ovde nije planirana) bi dala adekvatne odgovore na ovu konstataciju. Detaljna analiza je data u Izveštaju Međunarodne organizacije rada za 2016/17 godinu. (Globalni izvještaj o zaradama 2016/17.- Nejednakost zarada na radnom mjestu)

Prikaz dohodaka po decilima na primeru Argenitne se odnosi na analizu po kvartalima i to od drugog kvartala 2016 do drugog kvartala 2017 godine. Obuhvat dohotka prvog decila je od 22 dolara do 2470 na godišnjem nivou.  Odnos između desetog i prvog decila je bila 22,35.

GINI koeficijent Argentine od 1986-2014

Izvor: INDEC. Encuesta Permanente de Hogares (EPH).

 

Obuhvat dohotka prvog decila je od 50-2500 dolara godišnje, veličina populacije je 1,64 miliona stanovništva sa prihodom.

Očigledno je stagnacija dohodaka po visini u desetom decilu. Takođe enormni raspon dohodaka desetog decila (1:20) govori o izraženim rasponima od 99 do 100 tog percentila. Podaci o dohocima iz navedene studije daju potporu ovoj konstataciji.

 

 

Ukupna populacija prema skali pojedinačnih prihoda. Ukupni urbani aglomerati. Drugi  kvartal 2016
Broj decila	Skala prihoda u $				Individualni prihodi (u $)
	Od	Do	Populacija po decilima	Procenat populacije	Ukupan prihod po decilima	Procenat prihoda	Pirhod po decilu	Porsečan prihod po stratumu
1	22	2.470	1.618.265	10,0	2.121.559	1,4	1.311
2	2.475	4.000	1.616.771	10,0	5.337.631	3,4	3.301
3	4.000	4.800	1.617.945	10,0	7.243.509	4,6	4.477
4	4.800	6.000	1.615.707	10,0	8.257.147	5,3	5.111	3.549
5	6.000	7.200	1.617.192	10,0	10.460.353	6,7	6.468
6	7.200	9.000	1.617.391	10,0	13.181.779	8,4	8.150
7	9.000	10.500	1.617.847	10,0	15.771.723	10,0	9.749
8	10.500	14.000	1.616.376	10,0	19.573.983	12,5	12.110	9.119
9	14.000	20.000	1.617.180	10,0	26.059.828	16,6	16.114
10	20.000	715.000	1.617.037	10,0	49.116.308	31,3	30.374	23.244
Stanovništvo sa prihodom (1)			16.171.711	59,4	157.123.820	100,0	9.716
Stanovništvo bez prihoda			10.993.657	40,4
Ukupna populacija			27.202.663
Ukupna populacija prema skali pojedinačnih prihoda. Ukupni urbani aglomerati. Treći  kvartal 2016
Broj decila	Skala prihoda (u $)		Stnovništvo		Individualni prihodi (u $)
	Od	Do	Populacija po decilima	Procenat populacije	Ukupan prihod po decilima	Procenat prihoda	Prihod po decilu	Porsečan prihod po stratumu
1	50	2.500	1.643.503	10	2.250.662	1,2	1.369
2	2.500	4.200	1.641.579	10	5.711.133	3,1	3.479
3	4.220	5.000	1.642.439	10	7.913.487	4,3	4.818
4	5.000	6.800	1.643.771	10	9.559.673	5,2	5.816	3.871
5	6.800	8.000	1.640.923	10	12.303.073	6,7	7.498
6	8.000	10.000	1.643.494	10	15.071.666	8,2	9.171
7	10.000	12.000	1.641.312	10	18.325.028	9,9	11.165
8	12.000	15.900	1.642.183	10	23.265.770	12,6	14.168	10.500
9	15.966	22.500	1.642.405	10	30.923.652	16,8	18.828
10	22.500	505.500	1.642.160	10	59.188.049	32,1	36.043	27.435
Stanovništvo sa prihodom (1)			16.423.769	60,2	184.512.193	100	11.235
Stanovništvo bez prihoda			10.816.680	39,6
Ukupna populacija			27.282.388
Ukupna populacija prema skali pojedinačnih prihoda. Ukupni urbani aglomerati. Prvi kvartal 2017
Broj decila	Skala prihoda (u $)		Stnovništvo		Individualni prihodi (u $)
	Od	Do	Populacija po decilima	Procenat populacije	Ukupan prihod po decilima	Procenat prihoda	Prihod po decilu	Porsečan prihod po stratumu
1	100	3.000	1.628.438	10,0	2.601.584	1,3	1.598
2	3.000	5.000	1.628.453	10,0	6.516.098	3,2	4.001
3	5.000	6.000	1.628.770	10,0	8.949.237	4,3	5.495
4	6.000	8.000	1.627.539	10,0	11.115.353	5,4	6.830	4.481
5	8.000	9.700	1.628.863	10,0	13.975.395	6,8	8.580
6	9.750	12.000	1.627.952	10,0	17.163.601	8,3	10.543
7	12.000	15.000	1.628.007	10,0	21.314.842	10,3	13.093
8	15.000	18.000	1.629.574	10,0	26.426.835	12,8	16.217	12.109
9	18.000	25.000	1.629.350	10,0	34.741.281	16,8	21.322
10	25.000	500.000	1.625.919	10,0	63.900.616	30,9	39.301	30.302
Stanovništvo sa prihodom (1)			16.282.865	59,4	206.704.842	100,0	12.695
Stanovništvo bez prihoda			11.099.835	40,5
Ukupna populacija			27.423.101
Ukupna populacija prema skali pojedinačnih prihoda. Ukupni urbani aglomerati. Drugi kvartal 2017
Broj decila
	Skala prihoda (u $)		Stnovništvo		Individualni prihodi (u $)
	Od	Do	Populacija po decilima	Procenat populacije	Ukupan prihod po decilima	Procenat prihoda	Pirhod po decilu	Porsečan prihod po stratumu
1	70	3.000	1.636.525	10,0	2.912.977	1,4	1.780
2	3.000	5.000	1.634.225	10,0	6.879.979	3,4	4.210
3	5.000	6.200	1.634.656	10,0	9.426.756	4,6	5.767
4	6.200	7.700	1.636.572	10,0	10.962.696	5,4	6.699	4.614
5	7.700	10.000	1.633.768	10,0	14.024.181	6,9	8.584
6	10.000	12.000	1.635.408	10,0	17.370.218	8,5	10.621
7	12.000	15.000	1.634.852	10,0	21.284.873	10,4	13.019
8	15.000	18.000	1.635.437	10,0	25.836.873	12,6	15.798	12.007
9	18.000	25.000	1.634.867	10,0	33.319.595	16,3	20.381
10	25.000	500.000	1.635.021	10,0	62.426.591	30,5	38.181	29.281
Stanovništvo sa prihodom (1)			16.351.331	59,5	204.444.739	100,0	12.503	12.503
Stanovništvo bez prihoda			11.088.387	40,3
Ukupna populacija			27.496.156
Ukupna populacija prema skali pojedinačnih prihoda. Ukupni urbani aglomerati. Treći kvartal 2017
Broj decila	Skala prihoda (u $)		Stanovništvo		Individualni prihodi (u $)
	Od	Do	Populacija po decilima	Procenat populacije	Ukupan prihod po decilima	Procenat prihoda	Pirhod po decilu	Porsečan prihod po stratumu
1	100	3.600	1.668.413	10	3.261.802	1,3	1.955
2	3.600	6.000	1.668.547	10	7.994.639	3,3	4.791
3	6.000	7.000	1.668.301	10	10.618.667	4,4	6.365
4	7.000	9.000	1.668.194	10	13.210.370	5,4	7.919	5.258
5	9.000	10.750	1.668.666	10	16.259.820	6,7	9.744
6	10.754	13.740	1.668.026	10	20.231.568	8,3	12.129
7	13.750	17.000	1.668.281	10	25.190.055	10,4	15.099
8	17.000	20.400	1.669.923	10	31.435.457	12,9	18.825	13.950
9	20.400	30.000	1.666.651	10	40.791.850	16,8	24.475
10	30.000	870.000	1.668.291	10	73.892.608	30,4	44.292	34.389
Stanovništvo sa prihodom (1)			16.683.293	60,5	242.886.835	100	14.559	14.559
Stanovništvo bez prihoda			10.845.844	39,3
Ukupna populacija			27.566.067	100

 

Pomeranje visine dohodaka ka višim socijalnim slojevima je osnovna karakterisitka posmtranih perioda.

Odnos nejednakosti Srbije i Argentine

U 2016 godini, Srbija ima deleko veći stepen nejednakosti u odnosu na Argentinu. Za razliku od Argentine koja smanjuje nejednakosti u raspodeli dohotka, Srbija ih intezivira naročito u 2016 godini.

Glavni razlozi inteziviranja nejednakosti u Srbiji su[1]:

Postoji veoma visoko učešće lica starosti do 60 godina u ukupnoj radnoj snazi, koji imaju veoma nizak intenzitet rada (21,2%) u odnosu na evropski prosek (10,5%).

Posebno, ukoliko izdvojimo 20% stanovnika u Srbiji sa najnižim dohotkom, videćemo da gotovo polovinu ove grupe čine pojedinci koji uopšte ne rade ili rade manje od 2,5 meseca u toku jedne godine. Među njima najbrojniji su nezaposleni i penzioneri koji su u radnom dobu.

ü  Nivo nejednakosti zavisi i od sposobnosti poreske i socijalne politike da smanji nejednakosti u raspoloživom dohotku. Srbija veoma malo troši na dve glavne socijalne naknade koje su usmerene ka siromašnima – novčanu socijalnu pomoć i dečji dodatak – svega 0,6% BDP-a, dok je prosečna potrošnja na slične naknade u EU 1,1% BDP-a Istovremeno, porez na dohodak i socijalni doprinosi (koji su takođe vrsta poreza) procentualno više opterećuju zaradu osobe koja radi za minimalnu platu nego nekog ko ostvaruje nekoliko prosečnih zarada. Drugim rečima, progresivnost oporezivanja dohotka od rada je izrazito mala.

ü  Pored nejednakosti u ishodima, postoje indicije da je u Srbiji prisutna i nejednakost u šansama. Naime, rezultati PISA istraživanja pokazuju da je dvostruko više funkcionalno nepismene dece u porodicama koje se nalaze među 20% populacije najnižeg socioekonomskog statusa nego u 20% najbolje stojećih porodica. Deca iz prve grupe zaostaju za svojim vršnjacima čiji roditelji pripadaju višim društvenim slojevima i to za dve školske godine, što ukazuje da obrazovni sistem ne uspeva da poništi efekte socioekonomskih nejednakosti. Štaviše, u nekim segmentima ih i produbljuje

ü  Niska aktivnost radno sposobnog stanovništva, niske stope zaposlenosti i visoka nezaposlenost osnovne su karakteristike tržišta rada Srbije. Za razliku od ovih indikatora tržišta rada, koji se odnose na broj aktivnih, odnosno zaposlenih i nezaposlenih lica, intenzitet rada članova domaćinstva ukazuje i na količinu rada, odnosno na to koliko su odrasli članovi domaćinstva radili u odnosu na potencijalan broj meseci. Druga važna prednost ovog indikatora, koji se može pratiti tek od 2013. godine na osnovu SILC-a, jeste ta što se aktivnost i intenzitet rada ne posmatraju na nivou lica, već domaćinstva, pošto blagostanje lica ne zavisi samo od njegovog intenziteta rada već i od intenziteta rada ostalih članova.

ü  Tako su domaćinstva sa veoma niskim intenzitetom rada domaćinstva u kojima su odrasli članovi radili manje od 20% ukupnog broja meseci u kojima su mogli raditi u toku referentnog perioda. Referentni period se odnosi na 12 meseci u godini koja prethodi godini anketiranja. Na primer, dvočlano domaćinstvo sa veoma niskim intenzitetom rada je domaćinstvo u kome nijedan član radnog uzrasta ne radi ili jedan član radi jedan dan nedeljno. Ostale kategorije intenzivnosti rada su niska (оd 20% do manje od 45%), srednja (оd 45% dо 55%), visoka (preko 55% dо 85%) i veoma visoka (preko 85% do 100%).

 

Zaključci studije

 

ü  Visoka nejednakost u raspodeli dohotka štetna je za ekonomski rast, kako direktno, tako i kao potencijalni izvor značajne političke i društvene nestabilnosti. Srbija ima višu nejednakost u raspodeli dohotka nego bilo koja zemlja Evropske unije, što je posledica niskog redistributivnog kapaciteta poreza na dohodak i socijalnih transfera, kao i problema na tržištu rada.

ü  Ovo istraživanje pokazuje da je nejednakost dohotka najveća za domaćinstva sa veoma niskim intenzitetom rada, čiji članovi ne rade ili rade veoma malo (manje od 2,5 meseca godišnje). Posmatrano po izvorima dohotka, zarade najviše doprinose ukupnoj nejednakosti i povećavaju je, dok svi ostali izvori dohotka: porezi, doprinosi, penzije i dohodak od samozaposlenosti smanjuju nejednakost. Ipak, u poređenju sa zemljama EU, kapacitet poreza i socijalnih transfera da smanje nejednakost značajno je manji.

ü  n Da bi se smanjila dohodna nejednakost, neophodno je sistematski procenjivati moguće efekte reformi na nejednakost i siromaštvo pre njihovog donošenja, kao i pratiti posledice reformi posle njihovog usvajanja. Preporuke za reformske politike koje bi mogle da doprinesu smanjenju nejednakosti uključuju: povećanje zapošljivosti osoba niskog obrazovnog nivoa, povećanje broja kvalitetnih poslova u formalnom sektoru privrede, povećanje progresivnosti poreza na dohodak i poboljšanje pokrivenosti ženske populacije penzijama.