DISTRIBUCIJA RASPODELE DOHOTKA I POTROŠNJE U SAD

Sjedinjene Američke države (SAD) kao visoko razvijena zemlja u odnosu na razvijene zemlje EU ima najveću nejednakost u rapsodeli dohotka. Na bazi veoma detaljnih podataka sa sajta ’’Shares of annual aggregate expenditures and sources of income, Consumer Expenditure Survey, 2016’’ može se detaljno analizirati svi aspekti nejednakosti raspodele dohotak po decilima. (desetoprocenti udeo potrošačkih jedinica-domaćinstava u raspodeli dohotka i potrošnje)

Kad se SAD uporede sa razijenim zemljama EU dobijaju se sledeći podaci:

Izvor:ec.eurostat.eu (podaci za SAD preračunati na eur po kursu 1eur=1,15USD

SAD u odnosu na odabrane zemlje Evropske unije imaju najveći prosečni nivo dohotka. Samo Švajcarska i Luksemburg imaju nivo dohotka koji je koliko-toliko blizu američkog proseka. Medjutim, analiza prosečnog dohotka ne govori ništa o suštini raspodele. Raspored između socijalnih grupa govori o stvarnom stepenu (ne)egalitarnosti društva. Raspon dohotka prvog i desetog decila je 1:30 (kao u Srbiji) dok je kod evropskih zemalja daleko manji, za celu EU je 1:9,5

Vratimo se slučaju SAD.

Ukupno je analizirano 129,549,000 domaćinstava sa pravilom raspodelom dohotka između decila od 10%. Kao što je već napomenuto, prosečni nivo dohotka u SAD na godišnjem nivou posle poreza je 64,172 dolara ili oko 5 hiljada dolara mesečno. Ali taj prosek ima tek 7 decil što znači da 60% domaćinstava ima manje ili značajno manje od proseka. Dohodak prvog decila ili 12,880,000 domaćinstava i 20,608,000 stanovnika ima tek 564 dolara mesečno po domaćinstvu ili 352 dolara po stanovniku.  Drugi decil (13,004,000 domaćinstava ili 20.864.000 stanovnika ima tek 1403 dolara mesečno po domaćinstvu ili 877 dolara po stanovniku. Odnos decila predstavlja stvarni stepen u raspodeli dohotka, on je kao što je napomenuto već 1:30 u odnosu prvog i desetog decila. Medjutim pada u oči i podataka da američka domaćinstva imaju u proseku 1,9 vozila po domaćinstvu. Prosečan broj stanovnika po domaćistvu je 2,5 i najmanji je u socijlano najnižim grupama 1,6 dok je kod najbogatijih taj odnos 3,1. U najsiromašnijim domaćinstvima je i najamanja zaposlenost jer je broj članova domaćinstava sa zaradama 0,5 u socijalno najnižom grupama do 2,1 u najbogatijim slojevima.

Kada se pogledaju stambeni uslovi vidi se da 62% amerikaca su vlasnici kuća ili stanova a da su 38% u zakupljnom prostoru. Najveći broj vlasnika je opterećen hipotekom na nekretinu. Po decilima to izlgeda ovako: Samo 1/3 prvog decila su vlasnici nekretnine dok 88% najbogatijih ima nekretnine u vlasništvu.  Istovrmeno najbogatiji sloj ljudi ima i najveći procenat hipoteke nad nekretninama ali gledajući kvalitet nekretnina od klasičnih udžerica do vila nije neko iznenadjenje.

Rasna raspodela dohotka govori da su crnci koji čine 13%  populacije istovremno i najsiromašniji jer ih u nižim socijalnim grupama (do četvrtog decila ima 61%). Samo 5% crnaca su u najbogatijem sloju društva.

Ukupna potrošnja u SAD je u 2016 iznosila 7,4 hiljade milijardi dolara. Od toga je na  hranu potrošeno 932 milijarde dolara ili 12,59% ukupne potrošnje (ne dohotka). Hrana spremljena u domaćinstvu učestvuje sa oko 55% ukupnih troškova  ove egzistencijalne stavke. Raspored decila govori da se za hranu troši srazmerno veći nivo dohotka nižih slojeva što je u skladu sa ekonomskog logikom. Medjutim, najniži slojevi stanovništva imaji i najmanji udeo u potrošnji hrane od samo 4,1% ukupne potrošnje. Znači da 12,88 miliona domaćinstava za hranu godišnje potroši tek oko 48milijardi dolara ili oko 310 dolara prosečno mesečno po domaćinstvu. To je praktično tek na nivou dohodaka tih socijalnih grupa. Odnos potrošnje hrane i raspoloživog dohotka:

Najbogatiji slojevi stanovništva prosečno po domaćinstvu izdvajaju oko 1223 dolara mesečno. Odnos cena hrane i egzistencijalnih potreba u SAD i izabranim zemljama:

Odnos cena hrane i bazičnih troškova je dat kao relativan broj u odnosu na bazu cena u SAD. Cena preko pokazuju za koliko su pojedine stavke skuplje u toj zemlji nego u SAD dok manje od jedan pokazuju koliko su cene niže nego u SAD.

U nastavku će biti analizirane i druge kategorije potrošnje kao i dohoci….(nastavak sledi)…