DEMOGRAFSKA SLIKA SRBIJE I EVROPE

Zakonomernost savremenog razvoja svetske privrede, naročito visoko industrijalizovanih zemalja  OECD je divergento kretanje privrednog rasta i broja stanovnika. Po pravilu zemlje sa visokim privrednim rastom i BDP per  capita imaju negativan, nulti ili veoma mali prirodni priraštaj. Međutim prilikom ocene prirodnog priraštaja se mora biti jako oprezan jer u visoko razvijenim zemljama EU on je više posledica imigracionih trendova (useljavanja rerpdukciono potentnog stanovništva), pre nego uvećanja priraštaja rezidenata.

Srbija je zemlja koja u oblasti demografskih trendova beleži izuzetno negativne tendencije. Konstantno veći broj umrlih od rođenih već deceniju i više i veoma veliki broj iseljenih  stanovnika iz Srbije dovodi zemlju u ne tako dalekoj budućnosti u tešku demografsku krizu. Podaci pre svega  Eurostata i domaćeg Zavoda za statisitku više nego opominju. U narednim izlaganjima će biti prezentirani osnovni podaci o demografskim kretanjima i procene broja stanovnika u EU i Srbiji u narednim decenijama.

U tabeli broj 1 prezentirani su podaci o broju živorodjenih po godina u svim zemljama Evropske unije, plus ostale  izabrane zemlje prema metodologiji Eurostata.

Analizirajući ove podatke dolazi se do sledećih zaključaka:

Rast broja živorodjenih u nekim razvijenim zemljama EU je kontradiktorno sa stavom da natalitet u visoko razvijenim zemljama pada. Ali ta konstatacija pada u vodu kada se u analizu uključe migraciona kretanja. Tako dobijamo podatak da rast broja živorodjenih u Nemačkoj, Danskoj, Francuskoj, Švedskoj, Holandiji direkno korespodnira sa imigracionim kretanjima.

Tabela 2 daje podatke o imigracionim kretanjima u analiziranim zemljama.

Posmatrajući imigraciona kretanja dolazi  se dol sledećih zaključaka:

• Rast broja imigranata po godinama u napred navednim zemljama
• Imigracije su povezane sa slobodnim kretanjem ljudi, rada i kapitala u okviru zemalja EU
• Imigracije u nerazvijenijim zemljama EU su rezultat povratka radnika u matične zemlje i to uglavnom starije populacije (Bugarska, Rumunija, Portugal, Španija i dr)
• Najveći pojedinačni rast imigranata imale su Nemačka, Švedska, Austrija i Holandija.

 

Tabela 1: Živorođeni po godinama

Tabela 2: Imigraciona kretanja u zemljama EU

Izvor:ec.eurostat.eu

Rast imigracija je direktno povezano sa visinom dohotka i privrednim rastom u navednim zemljama.

Tabela 3: Emigraciona kretanja

Izvor: Isto,

Karaktesrtisitke emigracionih kretanja:

Kretanje stanovnitva u okviru razvijenih zemalja EU;

Rapidan rast emigracionih kretanja nakon što su zemlje pristupile članstvu u EU (Rumunija, Portugal, Španija, Bugarska, Poljska, Litvanija, Estonija)

Velike investicije u pojedine zemlje su uslovile da migraciona kretanja budu beznačajna (Slovačka, Češka, Slovenija)

 

Tabela 4: Razlika broja živorodjenih i umrlih po godinama (priraštaj stanovništva)

Izvor:Isto,

Srbija je za deset godina samo po osnovu negativnog priraštaja izgubila 353 hiljade stanovnika. Na osnovu podataka OECD Srbija je među vodećim zemljama po broju emigranata u odnosu na broj stanovnika. Uz rame Srbije  je i Hrvatska.

Prema podacima prosečan broj emigranata iz Srbije je u periodu od 2004-2014 bio oko 31.000 godišnje, u 2014 ukupan broj iseljenih je bio 57.000 da bi u 2015 dostigao 60.000 stanovnika. Nevolja je što pored emigracija pada i priraštaj jer uglavnom emigriraju mladi u reproduktivnoj dobi koji neretko vani zaključuju brakove i rađaju decu.

Ove konstatacije ne idu u prilog zvaničnoj srpskoj statistici o projekciji stanovništva do 2040 godine. Naime, u publikaciji ’’Demografska statistika’’ iz 2016 projekcija broja stanovnika  govori o neznatnom smanjenju u narednih dvadesetak godina.

Tabela 5: Procene broja stanovnika Srbije do 2040 godine

Krajnje je vreme za hitnu akciju u domenu demografske politike, jer Srbiji veoma brzo preti  Bugarski scenario, koja je po demografskim kretnajima veoma slična Srbiji.

Eurostat je uradio i procenu broja stanovnika po zemljama EU do 2080 godine.

Prema aktuelnim trendovima najveće smanje broja stanovnika će imati Bugarska, Rumunija, Hrvatska i Grčka.

Frapantni podaci govore da će Bugarska za 60 godima imati dvostruko  manje stanovnika nego 2015 godine.

Zabrinjava i opominje činjenica da trendovi demografskih kretanja Srbije veoma liče na bugarski scenario.

Nasuprot njima, zemlje izraženih imigracionih kretanja će imati povećanje broja stnovnika i to: Švedska za gotovo 5 miliona, Norveška za 2, Francuska za 12, Holandija za 3 i sl. Poljska će po ovom scenariju smanjiti broj stanovnika za gotovo 11 miliona.

Navedne zemlje će imati naročito izrašenu sociijalnu i rasnu promenu postojećeg kontigenta stanovnika. Zasluge za povećanje su isključivo u imigracionim kretanjima stanovnika iz Azije i Afrike u navedene zemlje.

U prilog konstaciji su i podaci Svetske zdravstvene organizacije o priraštaju po zemljma doduša sa prilično bajatim podacima za 2016 godinu.

Tabela 6: Procene broja stanovnika EU do 2080 godine

Izvor: Isto,