Nameštena restitucija?

Crkva vraćenu zemlju menja s biznismenom, a paori ostaju bez njiva. Crkva je dobila više od 50.000 hektara poljoprivrednog i šumskog zemljišta. Pritom, donosile su se špekulativne odluke – kako je bilo ranije, tako je i sada. Kao na lutriji – nekome se vraća sve, i više od onoga što je imao, a nekome ništa. Skandalozno to što je crkva van sistema – poreskog, fiskalnog i bilo kog drugog, pa može da radi kako njoj odgovara

Poljoprivrednici u mestu Erdevik u Vojvodini ostali su bez poljoprivrednog zemljišta koje im je država godinama izdavala u zakup, jer su bezmalo sve erdevičke njive u postupku restitucije vraćene Srpskoj pravoslavnoj crkvi (SPC), koja ih je potom „zamenila“ sa jednim od najvećih lokalnih zemljoposednika. Lokalni poljoprivrednici optužili su sremsku eparhiju SPC-a da je sa Agencijom za restituciju „namestila“ da u restituciji dobije baš te njive u Erdeviku, jer je to bilo u njenom interesu i u interesu „pojedinaca koji imaju velike posede u ovom ataru“.

„Po Zakonu o vraćanju poljoprivrednog zemljišta crkva može da dobije natrag i druge njive, ako država ne može da joj da one koje traži. Ali, kako baš da crkva u Berkasovu ne dobije u restituciji njive u Berkasovu već u Erdeviku“, kažu poljoprivrednici iz Erdevika. Oni tvrde da i crkvi u Suseku takođe nije dato zemljište u tom selu već u Erdeviku, a isti je slučaj i sa crkvom u Višnjićevu i drugim sremskim mestima. „Zašto je i kako je sve te parcele Eparhija sremska uzela kod nas“, upitali su poljoprivrednici iz Erdevika.

Oni su optužili SPC da je parcele koje je restitucijom dobila u Erdeviku izdavala bez licitacije, te da ih je menjala sa biznismenom Miletom Blagojevićem, odnosno da je Blagojević davao svoje parcele crkvi, a zauzvrat dobijao one koje su Eparhiji sremskoj vraćene u restituciji. „Ko bi se odricao boljih njiva i uzimao lošije da od toga nema finansijsku korist“, upitali su poljoprivrednici u razgovoru za VOICE.

U sremskoj eparhiji SPC-a su VOICE-u odgovorili da je te godine kada je organizovana licitacija bilo trvenja i tenzija pa se stoga sada erdevičke njive u njenom vlasništvu izdaju „pouzdanim zakupcima po realnoj ceni“. Odgovarajući na pitanja u vezi sa vraćanjem državnog poljoprivrednog zemljišta sremskoj eparhiji, Agencija za restituciju odbacila je kao „neutemeljenu“ konstataciju  da je u Suseku, Višnjićevu, Neštinu i drugim mestima bilo njiva za povraćaj te da nisu morali crkvi da vraćaju zemljište u Erdeviku.

„Srpskim pravoslavnim crkvenim opštinama iz sastava Eparhije sremske vraćeno je pravo svojine na 287 hektara poljoprivrednog zemljišta u KO Erdevik. Reč je o poljoprivrednom zemljištu treće do pete klase i neznatno druge klase“, navodi se u dopisu koji je potpisao vršilac dužnosti direktora Agencije za restituciju Strahinja Sekulić. Dodaje se da nije samo srpskim pravoslavnim crkvenim opštinama u sastavu Eparhije sremske SPC vraćeno pravo svojine na poljoprivrednom zemljištu u KO Erdevik, već i Rimokatoličkoj crkvi – 13 hektara. S druge strane, opštine Bačka Palanka i Beočin dostavile su podatke iz kojih se vidi da je u Neštinu i Suseku bilo dovoljno državnih oranica za povraćaj crkvi.

Publicista Branislav Gulan, autor knjige „Sudbina oduzete imovine“, koja je dobrim delom posvećene i restituciji crkvene imovine, kaže da je crkva najbolje prošla u vraćanju zemljišta, jer joj je najviše vraćeno. „Crkva je dobila više od 50.000 hektara poljoprivrednog i šumskog zemljišta. Pritom, donosile su se špekulativne odluke – kako je bilo ranije, tako je i sada. Kao na lutriji – nekome se vraća sve, i više od onoga što je imao, a nekome ništa“, rekao je Gulan.

On je ocenio da je „skandalozno to što je crkva van sistema – poreskog, fiskalnog i bilo kog drugog, pa može da radi kako njoj odgovara“.

„Problem je u tome što se zemljište vraća crkvi koja je van sistema, a ne vraća seljacima i zadrugama. Zadrugama je vraćen status ali nije imovina, a crkva ima povlašćeni status, a dobija i imovinu“, kazao je Gulan.